Hoe poëzie je teksten beter kan maken
Jaarverslagen, aanbestedingen, handleidingen: niet bepaald stralende voorbeelden van poëzie. En tóch zitten zelfs in de meest ambtelijke stukken nog prachtige pareltjes verborgen. Je moet ze alleen weten te vinden. Ik geef je twee voorbeelden uit een beleidsdocument dat ik ooit redigeerde voor een gemeente:
- Het veiligheidsdomein vraagt om flexibiliteit.
- Veel van onze samenwerkingsverbanden liggen vast in convenanten.
Het klinkt bijna poëtisch, met al die klankherhaling. Zulke parels laat je graag staan. (Natuurlijk gingen de zinnen eromheen wél op de schop.)
Welke twee dingen kunnen ambtenaren, jij en ik van poëzie leren om onze teksten beter te maken?
Kernachtig
Een goed gedicht bevat geen woord te veel. De dichter gebruikt verdicht taalgebruik, waarin elk woord raak is. Hoe anders is dat soms bij andere teksten die wij onder ogen krijgen! Het verbaast mij niet dat bijvoorbeeld aanbestedende diensten doorgaans een maximaal aantal woorden vaststellen voor inzendingen. Alles wat je méér schrijft, wordt dan gewoon niet meer gelezen en beoordeeld. Een mooie stok achter de deur om alle onnodige woorden overboord te gooien. Schrijven is schrappen – cliché, maar waar. Een tip die ik vaak geef: stel jezelf bij elke zin en bij elke alinea de vraag ‘Nou en?’ Dan merk je snel genoeg welke informatie echt onmisbaar is.
Klank
Gedichten spelen met klanken. Lang of juist kort. Met nadruk of juist zonder. Allemaal manieren om ritme en melodie in de tekst te krijgen. Lees je eigen teksten eens voor, aan een collega of aan jezelf. Zo ontdek je op een makkelijke manier of je tekst lekker genoeg is. Blijf je tijdens het lezen ergens achter een lettergreep hangen? Zet er een streep onder en kijk hoe je die zin kunt verbeteren. Misschien is hij te lang, of bevat hij woorden die in combinatie met elkaar gewoon niet prettig klinken. Zoek dan een passend alternatief. Zorg ook voor voldoende afwisseling tussen lange en korte zinnen. Leest je hele tekst uiteindelijk lekker weg? Proficiat! Dan is hij klaar voor publicatie.
Zo zie je maar: ook ‘gewone’ teksten kunnen profiteren van poëzie. Op welke tekst wil jij weleens de blik van een dichter richten?
Op 15 november verschijnt het boek ‘Gelukkig is er ook goed nieuws’ van onze tekstschrijver Christian Goijaarts. De 30 gedichtjes zijn van vrolijke tekeningen voorzien door illustrator Marq van Broekhoven. Wil je een boekje hebben? Voor in iemands schoen, voor onder de boom of gewoon lekker voor jezelf? Bestel hier dan jouw boekje.