Onklare taal

• May 2020

Kijk, dat getuigt nog eens van daadkracht! Want je kunt wel allemaal mooie wetten en regels bedenken, het is wel zo handig als degenen die het aangaat ze ook begrijpen. En dat schort er nogal eens aan. Politici voorop en ambtenaren in hun kielzog blinken niet uit in helder taalgebruik. En dan is daar opeens Raymond Knops, die vindt dat het anders moet en de Direct Duidelijk Brigade in het leven roept.

Maar zoals dat gaat in de politiek blijkt de praktijk weerbarstig. Knops is staatssecretaris als hij in het najaar van 2019 officieel zijn kruistocht tegen de ambtenarentaal start. Amper een week later wordt hij tijdelijk minister, en misschien dat het daar is misgegaan. Samen met zijn ambtenaren jongleert hij dan onderstaand antwoord in elkaar op een Kamervraag over de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen.

• Ten aanzien van de erkende technische oplossingen is mij gevraagd om te bevorderen dat een systeem van erkende kwaliteitsverklaringen en erkende technische toepassingen tot stand komt, waarbij door marktpartijen aangedragen oplossingen bij gebleken geschiktheid door een onafhankelijke instantie van een erkenning worden voorzien en daarna in het kwaliteitsborgingsproces alleen nog marginaal getoetst behoeven te worden.

Wat moet de brave burger hiervan maken? Je kunt het redigeren en dan krijg je zoiets als dit:

• Aan mij de taak ervoor te zorgen dat er een systeem van erkende kwaliteitsverklaringen en technische toepassingen komt. Geschikte oplossingen van marktpartijen krijgen die erkenning van een onafhankelijke instantie, waarna er in het kwaliteitsborgingsproces alleen nog een marginale toetsing nodig is.

Of deze vrijere interpretatie, met dank aan collega Katja Graven:

• De vraag die nu op mijn bureau ligt: een systeem laten ontwikkelen voor erkende kwaliteitsverklaringen en erkende technische toepassingen. Het doel is dat marktpartijen oplossingen aandragen die aan bepaalde basisvoorwaarden voldoen, waarna een onafhankelijke instantie de kwaliteit van deze oplossingen toetst. Bij geschiktheid volgt dan een erkenning en periodieke toetsing om de kwaliteit te blijven borgen.

Maar helaas, het blijft prietpraat, bedoeld om de vraag te parkeren. De minister weet het antwoord niet, maar weet wel de oplossing: stuur de vraagsteller met een kluitje in het riet. Je kunt een politicus dergelijk verhullend taalgebruik niet altijd kwalijk nemen, maar wel als hij zichzelf tot beschermheer van het heldere woord heeft gebombardeerd.

Hooggeachte heer, uwe excellentie. U komt uit een prachtige streek waar de mensen open en wars van gewichtigdoenerij zijn. Waar het dorp zich bevindt dat Wim Sonneveld in wonderschone taal heeft bezongen. Waar Rowwen Hèze de uitstervende regionale taal een ironisch hart onder de riem steekt door het een nationale toekomst te voorspellen. Waar asperges twee maanden per jaar de kop boven het maaiveld uit steken; niet meer, niet minder, een eenvoud die de streek siert. Het verbaast mij dan ook niet dat u als kind van De Peel een kruistocht begint tegen een kwaad dat al vanaf de eerste pennenlikker uitgebannen had moeten worden. Nu nog even met uw Noord-Limburgse nuchterheid zelf de sprong wagen van het Bewust Bureaucratisch Korps naar de Direct Duidelijk Brigade.